ایمانیه: مشکل اصلی طرح تحول سلامت نبود دستورالعمل های مشخص برای خدمات درمانی است - گفتگوی افروز

به گزارش گفتگوی افروز، رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به نقاط قوت و ضعف طرح تحول سلامت گفت: مشکل اصلی این طرح، نبود دستورالعمل های معین برای خدمات تشخیصی و درمانی و نبود نظارت کامل و لازم بود.

به گزارش خبرنگار دانشگاه گفتگوی افروز، محمدهادی ایمانیه، رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی شیراز، در جلسه تحلیلی پیرامون عملکرد دولت یازده و دوازدهم در زمینه نظام سلامت و چالش های پیش روی دولت آینده گفت: در بعضی از کشور ها که از نظر نظام سلامت دارای بالاترین رتبه ها در دنیا اند مانند: انگلستان، سوئد، نروژ و… جستجو کنیم، در می یابیم همه این نظام های سلامت، پزشک خانواده و نظام ارجاع دارند.

ایمانیه مطرح نمود: در نظام ارجاع کسی نمی تواند مستقیماً به پزشک متخصص مراجعه کند و اگر مراجعه کرد تمام هزینه را باید خود شخص پرداخت کند؛ در ایران، اما اینگونه نیست به طور مثال افراد 12 بار به پزشک عمومی مراجعه می کنند، 17 پزشک متخصص آن ها را چک می کند، یکی از آن ها برایش سی تی اسکن می نویسد دیگری سونوگرافی…. آن دیگری آزمایش پزشک دیگر را قبول ندارد و خلاصه با رفتار های این چنینی دیگر نظام بیمه ای باقی نمی ماند و بیمه ها و بیمارستان های ورشکسته حاصل رفتار های بی ضابطه و بی قانون نظام سلامت ماست.

وی افزود: حدود 3 سال است که بیمه برای خدمات درمانی ارائه شده از طریق بیمارستان ها، سقف تعیین کرده است. این در حالی است که باید برای تجویز ها و خدمات ارائه شده از طریق پزشک سقف گذاشت. با این کار به جای اینکه پزشک به خاطر عملکرد اشتباهش مجازات شود، مردم مجازات می شوند. طبق قانون، همه پزشکان متخصص و فوق تخصص کشور اگر قرار است در این کشور کار کنند باید بیماران ارجاع شده از پزشک خانواده را بپذیرند و کسی حق ندارد بگوید من بیمه را قبول ندارم و آزاد از مردم دریافت نماید.

رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: به زبان ساده بر اساس این راهنما ها مراحل تشخیصی و درمانی گام به گام است و یک پزشک نمی تواند از همه ظرفیت های تشخیصی مانند سونوگرافی، سی تی اسکن، MRI، کولونوسکوپی، آندوسکوپی، آزمایش و… همزمان استفاده کند. این پروتکل های تشخیصی و درمانی به پزشک اجازه می دهد که اول معاینه انجام شود.

ایمانیه در پاسخ به این سوال چگونه می توان بر جمعیت مثلا 80 میلیونی نظارت کرد؟! همه کار های پزشکی فرد باید از صفر تا صد وارد پفراینده سلامت او شود، گزارش هایش به سازمان بیمه ارسال شود و آن ها این پفراینده را رصد کنند. حال کارشناس های توانمندی که بیمه باید داشته باشد پیگیری می کنند که مثلاً اگر پزشکی ده هزار بیمار داشته با کدام پروتکل درمانی (Guide line) برای هزار نفر آن ها سونوگرافی نوشته به این ترتیب همه چیز رصد می شود. البته تحول در همه جای دنیا در ابتدا کار سختی خواهد بود لذا اجرای این چهار طرح نیازمند شجاعت و پیگیری قوی و مستمر مسئولان است.

مسائل ساختار بیمه ای کشور

رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی شیراز ادامه داد: در کشور ما بیمه ها عمدتا صندوق پرداخت و دریافت هستند که سالانه بودجه ای مثلاً به بیمه سلامت اختصاص می یابد، و از آن طرف بیمه این بودجه را به ارگان هایی پرداخت می کند. ساختار صحیح بیمه به این صورت است که کارشناسان بیمه ایِ توانمند، عملکرد فرد را بر اساس قانون، دستورالعمل ها و علم بررسی می کنند و به کسی پرداختی دارند که درست عمل کرده باشد. در نتیجه بیمه ها آن قدر قوی می شوند که از عهده تعهدات و وظایف خودشان بر می آیند.

وی یادآور شد: در دنیا هم اینگونه نیست که تمام دارو های تولید شده تحت پوشش بیمه قرار گیرند؛ حتی بالاترین سرانه های سلامت دنیا از پس هزینه بعضی دارو ها بر نمی آیند. پس در تحت پوشش قرار گرفتن دارو ها معیار های زیادی از قبیل تعداد افراد درگیر، احتمال اثرگذاری فرایند درمان، طول عمر افراد پس از مصرف دارو و… اثر گذار است.

راهکار تعدیل این امر آن است که اگر نظام سلامت بهینه شود، در بخش هایی که هدر رفت خیلی زیاد منابع داریم صرفه جویی شود و تعداد بیشتری از دارو های خدمات سلامت تحت پوشش بیمه قرار می گیرد.

نظام سلامت خصوصی، یا دولتی؟!

ایمانیه گفت: نه تنها باید ترکیبی از خصوصی و دولتی باشد بلکه باید خیریه ها هم فعال باشند و هر کدام در جای خود، به نقش خود عمل کنند. فعلا که سیستم دولتی تضعیف شده و پزشکان از حالت تمام وقت خارج شده اند نظارتی هم به صورت شایسته بر حضور این پزشکان در بخش خصوصی و دولتی وجود ندارد! در نتیجه مردم مجبورند به بخش خصوصی مراجعه کنند پس با مسائلی روبه رو می شوند.

نقاط قوت و ضعف طرح تحول سلامت

وی در ادامه با اشاره نقاط قوت و ضعف طرح تحول سلامت گفت: به قطار تحول سلامت مزایا و معایبی داشت؛ اگر در زمان اجرا و حرکت تعمیراتی هم می شد، نتیجه ای مطلوب تر در پی داشت. مشکل اصلی این طرح، نبود دستورالعمل های تعیین برای خدمات تشخیصی و درمانی و نبود نظارت کامل و لازم بود. به این صورت که برای عملکرد پزشکان و نوع خدمات درمانی ارائه شده به بیمار مدیریت و دستورالعمل کاملی در نظر گرفته نشده بود و از طرفی به دلیل نبود نظام سلامت و پفراینده الکترونیک، نظارت مؤثری هم صورت نمی گرفت.

رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی شیراز تاکید کرد: به دور از مسائل و موضع گیری های سیاسی، دولت عملکرد نسبتا قابل قبولی داشت، اما دو اشتباه مرتکب شدند؛ اول اینکه به میزان کافی پیشگیری و کنترل در همان مراحل اولیه اجرا نشد همان چیزی که در چین، کره جنوبی و تایوان و… انجام شد. میزان واکسیناسیون در چین بسیار کم است، اما اپیدمی کرونا در آن کشور کنترل شد، چون مسئله پیشگیری را جدی گرفتند.

وی یادآور شد: از یک طرف مافیا هایی وجود دارند که بخاطر منافع شخصی شان مانع تولید داخلی می شوند. از طرفی برای مبارزه با این مافیا ها با واردات دارو برخورد می شود؛ بنابراین هر دو موضوع دست به دست هم داده و باعث کمبود دارویی در کشور شده است؛ که راهکار مقابله با آن مبارزه قاطعانه و فوری و نه شعاری با مافیا ها است. البته من شخصا، رئیس سازمان غذا و دارو را فردی پاک و سالم می دانم، ولی یک تنه نمی تواند از پس این مافیا ها برآید.